Op 21 november stond tijdens het wetgevingsoverleg van de Vaste Commissie voor SZW van de Tweede Kamer onder meer het Meerjarenplan Zelfbeschikking 2022-2025 op de agenda. Met dit plan wil minister Van Gennip ‘het zelfbeschikkingsrecht van eenieder in Nederland bevorderen en beperkingen tegengaan die in de weg staan van het maken van eigen keuzen, ontplooiing en het leven naar eigen inzichten en wensen’.
Het Platform Zelfbeschikking en Verblijfsrecht dat ijvert voor structurele verbetering van de rechtspositie van (vrouwelijke) huwelijksmigranten en na reizigers, zorgde met een brief voor input voor dit overleg.
Het Platform, waar ook de Nederlandse Vrouwen Raad deel van uitmaakt, staat achter de missie van de minister om het zelfbeschikkingsrecht van eenieder te bevorderen, maar mist in het Meerjarenplan aandacht voor, of zelfs de benoeming van, een cruciale factor die het zelfbeschikkingsrecht ernstig beperkt, namelijk de afhankelijke verblijfsvergunning.
Maatschappelijke organisaties zien in hun dagelijkse praktijk de negatieve invloed die deze jarenlange juridische afhankelijkheid heeft op de zelfstandigheid en persoonlijke autonomie van nieuwkomers. Dit is ook een van de conclusies van een recentelijk afgerond onderzoek van de Vrije Universiteit van Amsterdam.
Het feit dat in de eerste vijf jaar in Nederland de partner kan bepalen of de huwelijksmigrant in Nederland kan blijven, heeft grote gevolgen voor het zelfbeschikkingsrecht en de afhankelijkheidspositie van de nieuwkomer, en brengt tal van risico’s met zich mee. Zoals de kans dat partners in een geweldsrelatie, geen melding of aangifte durven te doen, uit angst terug naar het land van herkomst te worden gestuurd. Ongeacht of de partner nu wel of niet gebruik maakt van deze macht, hij of zij kan er gebruik van maken, de ongelijke machtspositie bestaat (mede) daardoor. Dit staat haaks op de missie van de minister.
Het Platform vraagt de leden van de Vaste Kamercommissie om tijdens het overleg aandacht te vragen voor deze structurele beperking van het zelfbeschikkingsrecht van de migranten die te maken hebben met een afhankelijke verblijfsvergunning en de minister te vragen om kennis te nemen van de conclusies van het VU onderzoek. Het Platform wil dat de minister uiteen zet welke acties ondernomen zullen worden om de negatieve rol van de vijfjarige verblijfsafhankelijkheid voor het zelfbeschikkingsrecht tegen te gaan en hierover te rapporteren in de periodieke rapportage van het thema Integratie en Maatschappelijke Samenhang.
In het meest recente Nationaal Actieplan rond Vrouwen, Vrede en Veiligheid (NAP 1325-IV) committeerde het kabinet zich aan betere voorlichting zodat asielzoekers die in Nederland aankomen in elk geval onafhankelijke verblijfsvergunningen aanvragen
Het Platform Zelfbeschikking en Verblijfsrecht bestaat onder meer uit St. Landelijke Werkgroep Mudawannah, St. Nisa for Nisa, Nederlandse Vrouwen Raad, Steungroep Vrouwen Zonder Verblijfsvergunning, St. Kezban, TIYE International, Dona Daria, Stichting Voorlichters Gezondheid, en werkt samen met de Vrije Universiteit Amsterdam.
